CANLI, GülsenGÖKÇEK, Çiğdem2022-07-262022-07-262011-07-26http://hdl.handle.net/20.500.11905/1425ÖZ: Mizah ve gülme insanoğlunun en doğal ifade biçimlerindendir ve sosyal etkileşimin vazgeçilmez unsurlarıdır. İnsanlar arasındaki sosyal etkileşimin çok yönlülüğü sebebiyle mizah ve gülme de çeşitli biçimlerde ortaya çıkmaktadır. İnsan deneyiminin çok yönlü olmasına bağlı olarak bu unsurlar değişik bakış açıları çerçevesinde tartışılmış ve zaman içinde pek çok mizah ve gülme kuramları geliştirilmiştir. Bu kuramlar arasında en önemlileri üstünlük, rahatlama ve uyumsuzluk kuramlarıdır. Her ne kadar tek yönlü bakış açısına göre yapılacak bir tanım, mizahı bir bütün olarak açıklamada yetersizse de, kuramların her biri özünde mizahın en çarpıcı özelliğini, insanın hayata adaptasyonunu sağlama işlevini vurgulamaktadır. Bu tezde, Graham Greene’in A Gun for Sale ve Travels with My Aunt adlı eserlerindeki mizah kavramı, mizahın uyum sağlayıcı gücünü temel alan Susanne Langer’in komik kuramı The Comic Rhythm çerçevesinde değişik kuramlar da göz önünde bulundurularak incelenmektedir. Langer’ın teorisine göre insanlar da doğadaki diğer canlılar gibi hayatta kalma dürtüsü ile hareket ederler ve birbirleriyle sürekli etkileşim halindedirler. Bu etkileşim nedeniyle insanlar değişik durumlarla karşılaşır ve yeni deneyimler edinirler. Karşılaşılan durumlar insanlarda şaşkınlık, öfke, korku ya da utanma gibi çeşitli duygular uyandırır ve psikolojik, zihinsel ya da fiziksel dengenin sarsılmasına sebep olur. Canlı dengesinin korunması hayatın temel amacı olduğundan, yaşam enerjisi insanı kaybolan dengesini yeniden kurması için harekete geçirir. İnsanların yeni durumlara ve çevresine adaptasyonu da, hayatın ritmini oluşturan bu canlılık dengesinin bozulup yeniden sağlanması sürecidir. Kaynağını yaşam enerjisinden alan mizah da hayatın ritmini yansıtmaktadır. Greene her iki eserinde de mizahın insanın içindeki yaşam enerjisinin yükselişi olarak ortaya çıkışını ve bu enerjinin insanın duygu ve düşünce dünyasını, dünyaya bakış açısını yenileyici gücünü vurgular. Yazar mizah kavramını , insanın dünyayla olan çatişması boyunca sık sık sarsılan dengesini yeniden kurma gayreti olarak göstermektedir.Humour and laughter are the most natural expressions of human beings and inseparable elements of social interaction in life. Since social interplay between people has a multidimensional quality, humour and laughter find expression in various forms. Due to the dimensionality of experience, humour and laughter have been discussed within the frames of different perspectives and many theories of humour and laughter have been developed over time. Among these theories, superiority, relief and incongruity theories of humour are the major ones. Although humour as a whole denies explanation in terms of any single perspective, all these theories underline the most striking function of humour as a way of adaptation to life. In this thesis, Graham Greene’s concept of humour in his two novels A Gun for Sale and Travels with My Aunt is studied in the light of major humour theories which are examined within the framework of Susanne Langer’s theory The Comic Rhythm which is based on the adaptive power of humour. According to Langer’s theory, human beings, like every living thing in nature, are also motivated by the impulse of survival and they interact with each other. Due to this interaction, they are confronted with different circumstances and they gain new experiences. These experiences arouse some feelings such as confusion, anger, fear, or embarrassment and they lead to either mental, physical or emotional loss of balance. Since preservation of vital balance is the essential aim of life, the life energy motivate human beings to gain their balance back. Adaptation of human beings to the new circumstances and to their environment is realized in this process of losing and recovering of the balance through which the rhythm of life is formed. Humour and laughter which derive their power from the life force reflect the rhythm of life. Accordingly, Greene depicts the concept of humour as the rising up of this life energy and emphasizes the renewing power of this energy on the feelings and thoughts of human beings and their perception of the world. He reveals the concept of humour as an attempt of human beings to reconstruct their balance which is often shaken by their confrontation with the world.enenglish language and literatureThesis