Elbir, N. BelginGüneş, Mustafa2022-01-182022-01-182022-01-18http://hdl.handle.net/20.500.11905/203Modern İngiliz Detektif Romanında Türe Özgü Yapıların Yıkılması, Cinsiyet ve İdeoloji İlişkisiÖZ: Polisiye roman, edebi türe özgün katı bir formül ve çerçeve içerisinde yazıldığı için çoğu kimse tarafından pek edebi bir yazın olarak görülmemektedir. Ancak, bu tezin amacı, yirminci yüzyılın ikinci yarısında, klasik polisiye roman yazınından ciddi bir yol ayrımı yaşandığı ve yeni polisiye roman örneklerinden bazılarının daha felsefi ve daha politik bir bakış açısıyla yazılmaya başlandığı ve özellikle cinsiyet ve ataerkil ideoloji kavramlarının sorgulandığı eserler ortaya konulduğu savını araştırmak ve mümkünse ispatlamaktır. Bu yol ayrımının ilk örneklerinden biri P.D. James’in kadınların profesyonel gelişimlerini engelleyen sınırları yıkmaya çalışan ve 1970’lerin “yeni kadın” kavramını örnekleyen detektif figürünü resmettiği Kadınlara Göre Değil (1972) adlı kitabıdır. Martin Amis’in, özellikle kurgusal detektifin geleneksel karakter tasviri, dilin polisiye türüne özgü bir biçimde kullanılışı, gerilimin her zaman tepe noktasına ulaştığı ve çözümlendiği alışılagelmiş anlatım tarzı, ve suçun hep benzer türde ve özellikte olması ve sonuçlarının hep aynı şekilde cezalandırılması gibi polisiye roman türüne has klişeleri yıktığı ve aynı zamanda polis teşkilatında çalışan bir kadın detektifin bu eril ortamda var olmasının zorluklarını ve belki de imkansızlığını ele alan Gece Treni (1997) adlı eseri, bu yol ayrımının devam ettiğini gösteren bir diğer polisiye roman örneğidir. 2003 yılında yazılan Graham Swift’in Günyüzü adlı romanı önceki iki romandaki tartışmaları hem daha ileri noktalara taşımaktadır hem de türe özgü bilindik anlatı yapılarını alt üst etmekte ve bu edebi alt üst olma, klasik polisiye romanlarındaki tipik “kurtarıcı” detektif figürünün de alt üst edilmesiyle paralel olarak verilmektedir. Swift’in romanında detektif figürü, toplumu işlenen suçtan kurtarmak istemeyen veya bu yeteneğe sahip olamayan ve suçun bozduğu düzenin yeniden kurulmasını sağlayamayan ya da bu konularla ilgilenmeyen bir anti-kahramana veya anti-detektife dönüştürülmektedir. Aynı doğrultuda klasik detektif figürünün geleneksel otoritesi ve polisiye romanda alışılagelmiş tasvir eden “erkek bakışı” gücünü ve otoritesini, özellikle kadınlar karşısında, kaybetmiş olarak resmedilmektedir. Sonuç olarak, çalışmada ele alınan üç romanın, polisiye türüne özgü yapıları yıkmasının, geleneksel kadın ve erkek ilişkilerinin ve toplumdaki tipik rollerinin sorgulamasıyla paralel olduğu görülmektedir.Detective fiction and detective novel have always been undervalued as a formulaic convention with strict generic features and definite boundaries. However, the argument of this dissertation is to claim a significant generic deviation from the strict formula of the genre after the 1970s with repercussions on arguments about gender and patriarchal ideology. Beginning with P.D. James’s An Unsuitable Job for a Woman (1972) which portrays a female detective as a representative for “the new woman” of the 1970s subverting both the formulaic narrative of the genre and the characterization of the detective as stereotypically masculine whereas the women as domestic and limited to stereotypical gender roles, the deviation continues with Martin Amis’s Night Train (1997). Not only does Amis’s novel challenge the generic traditions of the detective novel particularly in the areas of characterization of the fictional detective, the specific use of language in the genre, the triangular climactic plot and the denouement following the climax, the nature and type of the crime and its repercussions, but it also draws attention to the difficulty and perhaps impossibility for a woman to survive in an extremely masculine working environment in a patriarchal society, that is the police officer. Graham Swift’s The Light of Day (2003), furthers the deviation and subverts the traditional narrative structure of classic detective novels, and the detective as a “saviour” in classic examples of detective novel is transformed into an anti-hero or an anti-detective who cannot or will not either save the society from the crime or restore the order disturbed by the crime. Moreover, the traditional supreme authority and the male gaze of conventional detective figures in the genre are challenged in Swift’s novel to an extent that obviously depower the gazer and question its authority against women. The dissertation, thus, concludes that not only do these three novels explored in the study undermine various generic traditions of classic detective novel, but also the detective figures presented in these works challenge stereotypical gender roles in patriarchy.enenglish language and literatureThesis