Department of Architecture

Permanent URI for this collection

http://hdl.handle.net/20.500.11905/1208

Browse

Now showing 1 - 8 of 8

ÇATIŞMA ALTINDAKİ DÜNYA MİRAS ALANLARINDA UNESCO’NUN VE TARAF DEVLETLERİN TUTUMU: DİYARBAKIR SURLARI, HEVSEL BAHÇELERİ VE SURİÇİ BÖLGESİ
(2023-01-26) SEREN, Rengin; AKIN, Emel
Geçmişi M.Ö. 3000 yıllarına kadar uzanan kadim Diyarbakır Kenti, jeo-politik önemi nedeniyle yüzyıllar boyunca bölgenin odak noktası özelliğini taşımış, birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Kentin ilk yerleşimi olan Suriçi Bölgesinde, 19. yüzyılın ikinci yarısında sur dışına açılma başlamıştır. Suriçi Bölgesi, 1988’de kentsel sit alanı ilan edilmiştir. 8 Temmuz 2015’te “Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı” Dünya Mirası olarak tescillenmiş; tescillenen alanlara 1. Derece tampon bölge konumunda olması nedeniyle, Suriçi Bölgesi de koruma altına alınmıştır. 2012 Koruma Amaçlı İmar Planı ve UNESCO için hazırlanan Alan Yönetim Planı kararları uygulanamadan, bölgede çatışmalar başlamış ve alana giriş çıkışlar kapatılmıştır. 2 Aralık 2015-10 Mart 2016 arası yaşanan çatışma süreci sonucunda alanda mekânsal tahribat yaşanmış, pek çok mahallede büyük hasarlar oluşmuş; nihayetinde, yoğun ve hızlı bir mekânsal dönüşüm süreci başlamıştır. Bu tezin temel amacı, çatışma altındaki dünya miras alanlarında UNESCO’nun ve taraf devletlerin tutumunu irdelemektir. Tezin diğer amacı çatışmanın kent mekânlarındaki etkisini incelemektir. Amaca koşut olarak tezin hedefi, Diyarbakır Surlarını, Hevsel Bahçelerini dünya miras alanı olarak ve Suriçi’ni tampon bölge olarak tescilleyen UNESCO’nun ve taraf devlet Türkiye'nin, alanda yaşanan çatışma sürecindeki ve sonrasındaki tutumunu irdelemektir. Çatışma sürecinde Suriçi’nde yaşanan mekânsal tahribatın ve sonrasındaki mekânsal değişimin ve planlama sürecinin incelenmesi tezin bir diğer hedefidir. Tezde, çatışma öncesinde, sürecinde ve sonrasında, Surlar, Hevsel Bahçeleri ve Suriçi’nin mekânsal yapılanması ve planlama süreci detaylı olarak incelenmiş, karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş, çatışma sürecinin ve sonrasının raporları ve toplantı kararları temelinde UNESCO’nun ve Türkiye'nin tutumu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Elde edilen bulguların ve verilerin değerlendirilmesiyle tezde, çatışma sürecinde alanda büyük tahribatlar oluştuğu, UNESCO’nun kararlarının sadece tavsiye niteliğinde olduğu, yetkisi olmasına rağmen yaptırım gücünün olmaması nedeniyle UNESCO'nun kurumsal kimliğinin bir kez daha sorgulanması gerektiği, Türkiye'nin de UNESCO'nun tavsiye kararlarına uymadığı sonucuna varılmıştır.
CITTASLOW KENTLERDE MEKÂNSAL BİÇİMLENME: SEFERİHİSAR VE GERZE ÖRNEKLERİ
(2022-06-14) DEMİRANT, Pelin; AKIN, Emel
Küreselleşme sürecinde kentler yerel değerlerini yitirmekte, tek tipleştirilmekte, kent mekânları rant odaklı uygulamalarla dönüştürülmektedir. Cittaslow hareketi, kentlerin küreselleşmenin olumsuz etkilerinden korunması amacıyla ve kentlerin yerel değerlerinin korunması hedefiyle ortaya çıkmıştır. Bu tezin amacı, Cittaslow hareketinin, küreselleşme ve mekân ilişkisi temelinde incelenmesidir. Bu amaca koşut olarak tezin hedefi, seçilen iki Cittaslow kentin, Seferihisar ve Gerze'nin, mekânsal olarak incelenmesidir. Araştırmanın amacı ve hedefi doğrultusunda, Uluslararası Cittaslow Tüzüğü’ndeki 72 kriter incelenmiş, mekân üretimi ve organizasyonu, kentin mekânsal biçimlenmesi ile ilgili maddeler saptanmıştır. Seferihisar ve Gerze'nin, Cittaslow olmadan önceki ve sonraki ekonomik yapısı ve mekânsal incelemesi yapılmış; elde edilen tüm bulgular, Cittaslow kriterleri ve küreselleşme-mekân ilişkisi temelinde değerlendirilmiştir. Araştırmada, Cittaslow kriterlerinde, kent mekânına yönelik maddelerin yetersiz olduğu, var olanların da zorunlu olmadığı, kentsel rantların engellenmesine yönelik hiçbir maddenin bulunmadığı saptanmıştır. İki kentin de tanınırlıkları artmış, turizmi canlanmış, yerel ürünlerin satış olanakları sağlanmış ve tarihi yapıların iyileştirmeleri yapılmıştır. Öte yandan, yoğun ve yüksek yapılaşmalar başlamış, kentsel rantın önüne geçilememiştir. Cittaslow hareketinin sadece turizm amaçlı bir hareket olmaktan öteye geçebilmesi için Cittaslow kriterlerinde kent mekânın biçimlenmesine ve kentsel rantın denetlenmesine yönelik maddelerin zorunlu kriterler olarak yer alması, uygulama ve denetim sürecinin, kentsel sürdürülebilirlik ilkesi ve planlama araçları birlikte ele alınması, kent mekânları konusunda çalışan farklı kurum ve kuruluşlarla işbirliğinin sağlanması gereklidir.
GEÇİCİ AFET KONUTLARINDA ORTOPEDİK ENGELLİ ERİŞEBİLİRLİĞİ: AFAD ENGELLİ AFET KONUTUNUN ERİŞİLEBİLİRLİK ÖLÇÜMÜ VE İYİLEŞTİRME ÖNERİLERİ
(2022-03-01) Ünal, Bülent; Akın, Emel
Bu çalışmada Türkiye‟deki mevcut konteyner geçici afet konutlarının ortopedik engelli bireylerin erişilebilirliği açısından analiz edilmesi ve elde edilen veriler ışığında iyileştirme önerileri oluşturulması hedeflenmektedir. Bu doğrultuda AFAD‟ın kullanmakta olduğu, engelliler için geçici afet konutlarının tasarımının Engelliler için Evrensel Standartlar Kılavuzu‟na uyumluluğu, mevcut geçici konutun engelli bireylerin erişebilirliği açısından ihtiyaçlarını karşılama durumu ve ortopedik engellilik durumlarının bu ihtiyaçlara etkileri araştırılmıştır. Araştırma, ortopedik engelli bireylerin sanal ortamda oluşturulan geçici afet konutu mekânını deneyimlemesi ile gerçekleştirilmiş ve elde edilen veriler doğrultusunda geçici afet konut tasarımlarına iyileştirme önerileri oluşturulmuştur. Oluşturulan öneriler ile Engelliler için Evrensel Standartlar Kılavuzu‟nda bulunan 245 kriter baz alınarak, mevcut durumda bulunan uyumlu kriter sayısı 67‟den 142‟ye çıkarılarak %208‟lik bir iyileşme sağlanmıştır. İyileştirme önerileri, sonuç istatistikleri ile AFAD‟a sunularak, görüş ve önerileri alınmıştır. Bu araştırma ve iyileştirme önerileri haklara erişebilmekle ilgilidir…
TANZİMAT SONRASI, OSMANLI RUMELİ VİLÂYETLERİ HÜKÜMET KONAKLARINDA İDEOLOJİ VE ERK’İN MİMARİ TEMSİLİ (1839-1922)
(2022-02-25) Konuk Halaçoğlu, Neval; Lökçe, Sevgi
Bu tez, Tanzimat Fermanı sonrası Osmanlı Devleti’nin Rumeli Vilâyet merkez-lerinde yeni bir anlayış olarak ortaya çıkan ve devletin kentsel mekâna en önemli müdahalesi olan hükümet konaklarını konu etmektedir. Kentsel mekân üzerindeki değişimin göstergesi olan hükümet konakları, Tanzimat’ın siyasi alandaki reformları-nın bir uzantısıdır. Genellikle kent merkezinde mimarî özelliğiyle devlet otoritesinin ve gücünün göstergesi konumunda kurulan hükümet konakları, siyasal iktidarın geleneksel yapıdan uzaklaşarak ideolojik alanda önemli bir değişikliğe uğradığını bu kamu yapılarıyla göstermiştir. 1864 Vilâyet Nizamnâmesi sonrası hükümet konağı-nın, taşıdığı sembolik değer ve yerine getirdiği işlevler açısından da, devlet-toplum ilişkilerinin kentin görünümünü ve kentsel yaşamı nasıl değiştirdiği görülmektedir. Tezin kapsamı Osmanlı dönemi (1839-1922) Rumeli vilâyet merkezlerindeki yönetimin erk ve ideolojisinin temsil mekânları olan hükümet konakları ile sınırlıdır. Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Kosova, Makedonya ve Yunanistan’ı içeren bölgede, incelenen döneme ait Rumeli vilâyet merkezlerinin sayısı on birdir. Bu merkezler; Bosna (Bosna-Hersek), Cezâir-i Bahr-ı Sefid (Kal’a-i Sultaniyye/Çanak kale, Midilli, Sakız, Rodos/Yunanistan), Edirne, Girit (Hanya, Kandiye/Yunanistan), İşkodra (Arnavutluk), Kosova (Priştine/Kosova, Üsküp/ Makedonya), Manastır (Ma kedonya), Prizren (Kosova), Selânik (Yunanistan), Tuna (Rusçuk/Bulgaristan) ve Yanya (Yunanistan)’dır. Tezde incelenen zaman diliminin özelliği, çağdaşlaşma arayışının getirdiği hızlı siyasi dönüşümlere sahne olmasıdır. Bu dönemde ilk defa olarak şehir plânla masıyla ilgili kanun ve yönetmelikler, şehir tasarımı ve yeni üsluplarda inşa edilen hükümet konağı binalarıyla mimaride siyasi bir görünürlük amaçlanmıştır.
SİNEMATOGRAFİK MEKÂN'IN VE GÜNDELİK HAYAT’IN GÖSTERGELERİ ÜZERİNDEN TEMSİL MEKÂN'IN ÇÖZÜMLEMESİ: "STEPFORD KADINLARI"
(2022-02-25) İlkdoğan, Haldun; Akın, Emel
Bu çalışmada, mekânın bütünsel olarak ele alınmasıyla, sağlıklı bir mekân çözümlemesi yaklaşımının oluşturulması hedeflenmiştir. Bu bağlamda Lefebvren mekân anlayışı ve Toplumsal Göstergebilim arasında kurulan holistik bir yaklaşımla “Temsil Mekân” çözümlemesi yapılmıştır. Araştırmada mekân çözümlemesi, sinematografik mekân üzerinden gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma nesnesi, Frank Oz’un yönettiği, 2004 yılı yapımı “Stepford Kadınları” filmidir. Bu doğrultuda, Lefebvren mekân anlayışı ve toplumsal göstergebilim aracılığıyla oluşturulan mekân çözümlemesi yaklaşımı ile “Stepford Kadınları” filminin mekân çözümlemesi gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu mekân çözümlemesi ise izleyiciler üzerinden gerçekleştirilen bir deneysel çalışma ile sınanmıştır. Dolayısıyla, toplumsal olarak üretilmiş bir mekânın içeriğinin çözümlenmesinde hangi unsurların izlerinin sürülmesi gerektiği incelenmiştir. Araştırmada, bir araştırmacının ya da mekân tasarımcısının, mekâna nasıl yaklaşması gerektiği konusunda yöntem ve öneriler oluşturulmuştur. Bu yöntem ve öneriler ise gerçek bir mekânın nasıl çözümlenmesi gerektiğinin saptanması için bir zemin hazırlamaktadır. Bu araştırma ve mekânın kavranmasına dair önerileri, insanın özgürleşmesi ve yaşamın farkındalığıyla ilgilidir…
KENTSEL MEKÂN ÖĞESİ OLARAK PASAJLARDA MEKÂNSAL BİÇİMLENME: ANKARA- YENİŞEHİR PASAJLARI
(2022-01-20) Kurt Kıral, Merve; Akın, Emel
Mekânları içinde bulundukları toplumsal koşullar biçimlendirir; karşılıklı olarak, mekânlar da toplumsal yapıyı etkiler. Tezin konusunu oluşturan pasajlar, dönemin, sosyo-ekonomik, sosyo-politik, sosyo-kültürel dönüşümüne koşut olarak ilk kez Batı’da ortaya çıkmıştır. Türkiye’de ilk olarak İstanbul’da görülen pasajlar; Ankara’da da ekonomik ve toplumsal koşulların değişmesi ile yapılmaya başlanmış, etkili ticaret işlevleriyle kent ekonomisine katkı sağlamış, gündelik hayatın vazgeçilmez mekânları olarak kentsel ve toplumsal ilişkileri yeniden belirlemiş, karakteristik mimarileri, özgün yapı tipolojileri ve özel mülkiyette kamusal süreklilik sağlama özellikleri ile ayrıcalıklı kentsel mekânlar olmuştur. Tezin amacı, pasajların kentsel mekân öğesi olarak mekânsal biçimlenmelerinin ve yapı tipolojilerinin, ortaya çıkış koşulları temelinde incelenmesi ve Ankara pasajlarına özgü mekânsal biçimlenmelerinin nedenselliklerinin aranmasıdır. Bu amaç doğrultusunda çalışmanın hedefleri, Ankara pasajlarının ortaya çıktığı dönemin sosyo-ekonomik, sosyo-politik, sosyo-kültürel yapılanması, kentsel gelişme süreci ve planlama kararları zemininde, mekânsal olarak değerlendirilmesidir. Tez kapsamında öncelikle, Batı pasajlarının mekânsal özellikleri aktarılmış; İstanbul pasajlarından örnekler verilmiş, Ankara pasajlarının yapıldığı dönemin koşulları açıklanmıştır. Bulvar üzerinde ve çevresinde saptanan 31 adet vi pasajın mekânsal özellikleri irdelenmiş, dönemsel olarak ortaya konulmuş, içlerindeki 12 pasajın detaylı mekânsal analizi yapılmıştır. Bulgular, (Batı) pasajlarının temel özellikleri ile karşılaştırılmış; Ankara pasajlarının biçimlenmesi, nedenleri ile tartışılmıştır. Yenişehir’de, Atatürk Bulvarı ve çevresindeki araştırma alanında saptanan toplam 31 pasajın 27’si, 1950-1980 yılları arasında yapılmıştır. Ankara pasajlarının mekânsal biçimlenmesi Batı pasajlarından farklıdır. Ankara/Yenişehir pasajlarının konumları ve sokak bağlantıları dış mekân ile iç mekânın ilişkisini zemin, zemin altı kotlara dahil edilmesini olanaklı kılarak kamusal alan kullanımında etkili süreklilikler sağlamaktadır. Aynı şekilde Ankara pasajlarının sokak bağlantıları ve iç mekânları da Batı pasajlarından farklıdır. 1950’li yılların ortalarından itibaren, ardı ardına uygulanan yeni plan kararları sonucunda, Ankara/Yenişehir’de yapılaşma yoğunluğu artmış; mevcut yapılar yıkılarak, altları pasaj/dükkân olan yapılar yapılmış; Bulvar ve çevresi yeniden biçimlenmiştir. Yeni plan kararlarının, yapılaşmış bir alanın mevcut parselasyon sisteminde ve mülkiyet düzeninde uygulanması, Ankara pasajlarının kendine özgü biçimlenmesine neden olmuştur.
GELİŞEN KENTLERDE ULAŞIM KORİDORLARI ÜZERİNDEKİ AÇIK MEKANLARIN KENTSEL KAMUSAL ALAN OLARAK GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK ÖRNEK BİR ÇÖZÜMLEME VE YÖNTEM ÖNERİSİ
(2022-01-20) Uysal Bilge, Fülay; Önür, Selahattin
Bu çalışmanın temel amacı, gelişen kentlerin ulaşım koridorlarındaki yeni oluşumlarında kamusal yaşamın devam ettirilmesi ve yeni tasarlanacak bölgelerde kamusal mekân oluşumunun sağlanması için alanda incelemelere, problemlerin saptanmasına, potansiyellerin ortaya çıkarılmasına ve değerlendirmelere yönelik çözümleme ve çoklu yöntem önerisi geliştirmektir. Bu çalışma için ilgili oldukları düşünülen, insan-çevre-mekân ilişkilerine, kamusallık, kamusal yaşam, kamusal ve özel alan kavramlarına ilişkin teoriler ve bu kavramlara yönelik çalışmalar incelenmiş ve yaklaşımlar değerlendirilmiştir. Teorisyen ve mimarların kamusal alan kavramını kentsel mekânla nasıl ilişkilendirdikleri araştırılmış ve tartışılmıştır. Kentsel proje uygulamalarında kamusal mekân elde etmenin yurtdışı örnekleri üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Kavramsal ve kuramsal çerçeve ile oluşturulan bilgiler doğrultusunda, alan çalışmasında yapılan analizler için bundan sonra yapılacak benzer çalışmalarda da kullanılabilecek bir model önerisi oluşturulmuştur. Öneri modelin uygulanması için, insan-çevre-mekân araştırmalarında kullanılan farklı araştırma yöntemleri belirlenmiştir. Model ve yöntem çalışma alanı olarak seçilen Ankara-Eskişehir aksı Dumlupınar ulaşım koridorunda sınanarak, geliştirilmiştir. Alan çalışması yapılırken, çok boyutlu analiz yöntemleri kullanılmıştır. Analizler, anket çalışması sonucundaki kullanıcı verileri ile desteklenmiştir. Anket çalışması, kullanıcıların çalışma alanındaki kentsel mekân ile kurdukları ilişki, kullanımları ve algılarını derinlemesine incelemek ve ortaya çıkarmak için yapılmıştır. Çalışma alanında kamusal yaşamın sürdürülebilmesi ve kamusal alan oluşma potansiyelleri, yerinde ve belgeler üzerinde yapılan çalışmalarla ortaya çıkartılarak, mimari ve kentsel tasarım için yeni veriler oluşturulması sağlanmıştır. Üst ölçekte yapılan analizlerin yanında alt alanlara yönelik süreci belgelemek için arşiv araştırmaları yapılmıştır. Bu araştırmalar özel mülkiyetteki açık alanlarla, kamu mülkiyetindeki kamusal alanların bütünleşmesine yönelik potansiyellerin ortaya çıkartılmasını sağlamıştır. Çalışma, aynı zamanda farklı kentlerdeki ulaşım koridorları üzerinde bulunan yeni oluşumların sınanması ve çözümlenmesi için çoklu yöntem önerisi içermektedir. Bu önerilen yöntem mevcut durumu değerlendiren ve çözümler için nelerin olması gerektiğine dair bilgi veren bir yapı oluşturmaktadır. Gelişen kentlerde gözlemlenen ulaşım koridorlarının üzerinde kentselliğin gelişmesine yönelik bir yaklaşım ve yaşanabilir/yürünebilir kamusal açık mekânlar için örnek bir çalışma ve değerlendirme yöntemi sunulmaktadır.
ETKİLEŞİMLİ YAPI ARAYÜZÜNÜN KENTSEL KAMUSAL ALAN KULLANIMINA ETKİLERİ
(2022-01-11) SAYGILI, MERVE ÖZLEM; Orhan, Melike
Urban public spaces shape urban life as areas where most of the activities in the city take place, and the relationship they establish with architectural structures is effective on the formation of the urban space, the regulation of urban life and the relations in the public space. Many factors such as the use, functions, structural features and the relationship between the interior and exterior of the architectural structures surrounding the public spaces depend on the design of the building interfaces. As a result of the developments in information and communication technologies in the 21st century, the interfaces can be changed by the users with the interactive designs realized in the building interface, or they have a structure that can be changed by being affected by environmental conditions such as temperature and sound. Interactive building interfaces offer the opportunity to create a new communication and expression environment between people and the physical environment by diversifying the activities taking place in the public space, creating new uses, new users and new spatial definitions. Therefore, it is important to examine interactive design within the public space-interface-human relationship. Within the scope of this thesis, interactive building interface designs with different features in different public spaces were examined according to their effects iv in the public space, using the comparative analysis method. Selected interactive design examples were classified considering the purpose of establishing the interactive system and the architectural features of the building in which it was installed, the effects on the public space were evaluated, and the designs were evaluated according to their interaction with the environment and their effects on the public space. As a result, the features that the interactive building interfaces should have have been determined in order to increase the spatial and vital quality offered by the public spaces to the user, to increase and maintain the use value and use. Based on these determinations, the criteria to be considered in the design of interactive building interfaces, the interaction opportunities they offer in the public space and their effects on the use of public space have been reached.

Browse

Recent Submissions